– Co Pana sprowadza?
– Plecy. Nie mogę się porządnie schylić ani w prawo, ani w lewo, ani do przodu. Trochę puszcza, ale dalej czuję blok.
– Od czego się zaczęło? Coś Pan podniósł, upadł, dźwignął? A może stres?
– Różnie bywa… Czasem „wyjdę z siebie” i wieczorem mnie łapie. Innym razem coś źle chwycę. Sam już nie wiem.

To bardzo typowy początek rozmowy. Ciało zwykle pamięta i przeciążenia, i emocje. I jedno, i drugie potrafi przełączyć powięź oraz mięśnie w tryb ochronny – taki „wewnętrzny skurcz”, który ma nas zabezpieczyć… a w praktyce odbiera ruch.

 Co znalazłem u Maksyma

Zaczęliśmy od spokojnego badania. Palpacja, testy w leżeniu na boku i na plecach, sprawdzenie kierunków, w których tkanki „uciekają”. Szybko wyszło, że lewa strona reaguje wyraźnym bólem, a okolica piersiowa kręgosłupa (u Maksyma konkretnie na poziomie mniej więcej Th5) zachowuje się jak przy lokalnym „zakleszczeniu”: segment jest lekko skręcony i ściśnięty. To nie był wielki uraz – raczej przeciążenie z dołożonym napięciem na tle emocji.

Zrobiłem delikatną dekompresję i kilka miękkich technik manualnych, które „rozsuwają” przestrzeń stawową, a powięzi dają sygnał, że już nie trzeba trzymać kurczowo. Po chwili ponowny test:

– Tutaj dalej boli?
– Nie.
– A tu?
– Też przeszło.

Nie zawsze jest tak spektakularnie, ale kiedy trafiamy w prawdziwą „blokadę” – ciało oddycha z ulgą.

Dlaczego emocje potrafią „zapiekać” powięź

To nie magia. Powięź i mięśnie reagują na stres. Gdy coś nas wystraszy lub rozzłości, układ nerwowy podbija napięcie – przyjmujemy pozycję obronną. Jeśli taki stan powtarza się często, tkanki uczą się skrótu i sztywności. W badaniach nad powięzią opisuje się, że przewlekłe pobudzenie sprzyja zagęszczeniu powięzi, aktywności miofibroblastów i mediatorów zapalnych (np. TGF-β, interleukiny). Przekłada się to na realny ból i ograniczenie ruchu – czasem aż do pociągania segmentów kręgosłupa.

Brzmi naukowo? To teraz żywe historie z gabinetu.

Historie z mojego gabinetu

1. „Usłyszała samo nazwisko i ją zgięło”

Kiedyś wpadła do mnie na chwilę znajoma. Rozmawiamy, ktoś z progu rzuca nazwisko osoby, z którą ona kiedyś się poróżniła. W sekundę widzę, jak robi się twarda jak deska, barki do uszu, plecy „zastygają”. Wieczorem dostaję wiadomość: „Nie mogę się położyć, przestrzeliło mnie w krzyżu”. Następnego dnia praca na powięzi, rozklejenie punktów bólowych, normalizacja napięcia – i wróciła do pionu. Bodziec był tylko emocjonalny. Resztę wykonała powięź.

2. Żałoba, która skrzywiła kręgosłup

Miałem starszą panią, która po śmierci męża wpadła w bardzo długą żałobę. Ciało „siadło” razem z nastrojem: garb, miednica przechylona, jedna noga pozornie „krótsza”. To była deformacja na tle przewlekłego napięcia. Manualnie dało się poprawić dużo, ale kluczowe okazało się wyprowadzenie jej z permanentnego stresu. Gdy głowa zaczęła odpuszczać, tkanki odpuściły łatwiej.

3. Chłopak po stracie

Chłopiec wychowywany przez babcię. Babcia umiera, zostaje sam – ogromny smutek i poczucie opuszczenia. W krótkim czasie chłopak dosłownie zapada się w sobie – wyraźna hiperkifoza, zamknięta klatka piersiowa. Praca była długa, w rytmie na jaki pozwalał, ale najważniejsze: ciało pokazało żałobę wcześniej niż słowa.

4. „Złapało mnie po kłótni”

Trzy razy w życiu „wychodziłem z siebie” tak, że wieczorem plecy miałem jak z betonu. Za każdym razem ratowało mnie połączenie dwóch rzeczy: manualnie – rozluźnienie i dekompresja bolesnych segmentów; oraz regulacja emocji – przerwanie spirali („stop, oddech, dystans”). Dziś, kiedy czuję, że rośnie we mnie fala, zatrzymuję się. Wyjście z awantury, kilka minut spokojnego oddechu brzusznego, czasem chłodny prysznic – i ciało dziękuje.

Co robię z takimi przypadkami w gabinecie

1. Wywiad, ale i… rozmowa o tle: pytam nie tylko „gdzie boli?”, ale też „kiedy?”, „po czym?”, „co Pana/Panią wkurza, przeraża, przygniata?”. To często wskazuje kierunek pracy.
2. Ocena powięzi i stawów: powięź pokazuje drogę napięcia. Sprawdzam kierunki, w których tkanki „oddają” lub stawiają opór. Jeśli trzeba – robię delikatną dekompresję segmentów, mobilizacje, uwalnianie tkanek miękkich, pracę na punktach spustowych, neuromobilizację.
3. Regulacja układu nerwowego: uczę oddechu przeponowego i „wydechowego” rozluźniania. Polecam zimny prysznic po przeciążeniu – 10–20 sekund z głową pod wodą. Chłód tonuje pobudzenie i gasi „żar” w tkankach.
4. Ruch w bezpiecznym zakresie: zaczynamy małymi dawkami: 5–10 powtórzeń, tyle, by móc wykonać co najmniej 10–20 ruchów bez zadyszki i bez „szarpania”. Kontrolujemy tętno (przed i ~15 min po) i samopoczucie. Jeśli tętno długo nie wraca – to za dużo.
5. „Higiena emocji” w praktyce: krótkie pauzy „stop-klatka”, 6–10 spokojnych oddechów nosem, szybki spacer, zimna woda, zapisanie myśli. Drobiazgi, które opuszczają „hamulec ręczny” w powięzi.

Ważne: jeśli podejrzewam, że ból ma charakter inny niż mięśniowo-powięziowy (gorączka, ból nocny, utrata czucia, osłabienie siły, uraz o dużej energii) – kieruję do lekarza. Manualna terapia i masaż mają swoje granice i najlepiej działają tam, gdzie trzeba zdjąć ochronny skurcz i przywrócić ruch.

Co z „ciągnącymi się” blokadami?

Bywa, że rozciąganie i ćwiczenia nie wystarczą. Jeśli segment jest mocno przyblokowany, mięśnie nie mają jak pracować symetrycznie, a powięź „trzyma kurs”. Wtedy najpierw ustawiam to, co stoi w poprzek, a dopiero potem dokładam ruch i wzmacnianie. Odwrotna kolejność często kończy się tym samym: „znów mnie złapało”.

Kilka prostych wskazówek na co dzień

• Nie odkładaj ruchu, ale dawkuj go mądrze. „Im więcej – tym lepiej” nie działa na starcie.
• Nie negocjuj z bólem podczas złości. Najpierw uspokój układ nerwowy (oddech, woda, chwila ciszy), potem rozciąganie.
• Nie noś urazy. Kłujące myśli potrafią związać przeponę, klatkę, kark – a potem „złapać” lędźwie przy byle skłonie.
• Śpij i nawadniaj się – odwodnione tkanki są mniej elastyczne, a niewyspany układ nerwowy szybciej „odpala” skurcz ochronny.

Morał z historii

Maksym po kilku sesjach wrócił do skłonów. Nie dlatego, że „zrobiłem czary”, tylko dlatego, że zdjęliśmy kompresję, odszyfrowaliśmy jego wzorzec napięcia i daliśmy ciału sygnał: „już bezpiecznie”. To samo dotyczy kobiety „zgiętej” na samo nazwisko i chłopaka po stracie. Czasem zaczynamy od tkanek, czasem od oddechu, często od jednego i drugiego naraz. Wspólny mianownik jest prosty: jeśli nie wychodzimy z siebie – ciało rzadziej wychodzi z osi.

Jeżeli czujesz, że Twoje plecy żyją własnym życiem – zapraszam. Spokojnie poszukamy, gdzie ciało włączyło hamulec, i krok po kroku nauczymy je go puszczać.